Moby Dick’in gerçek bir hikayeye dayandığı malum… Benzer bir olay şu günlerde Cebelitarık Boğazı’nda da yaşanıyor. Araştırmacılar, Gladis ismini verdikleri bir katil balinanın tabiri caizse ‘intikam peşinde olduğu’ ve genç balinalara teknelere saldırmayı öğrettiği kanaatinde.
Amerikalı yazar Herman Melville, efsanevi romanı Moby Dick’i yazarken gerçek bir olaydan esinlenmişti. 1800’lü yılların başlarında balina saldırıları Amerikan medyasında sıkça haber oluyordu, avcıların hedefi olan balinalar, koskoca gemileri batırabiliyordu. Mesela, 1820’de bir balina Essex isimli bir gemiyi batırmıştı.
Melville de o yılların meşhur balinası Mocka Dick’in hikayesinden yola çıkmıştı. Mocka Dick, Pasifik Okyanusu’na korku salmıştı. Yakalandığında 30’dan fazla gemici ölmüş, 14 balina sandalı ve 4 gemi batmıştı. Malville de balina gemilerinde yıllarını geçirdiğinden balina avcılığını iyi biliyordu.
Melville’nin esinlendiği balina saldırılarının üzerinden yaklaşık 200 yıl geçti ve balinalar eski avcıların yaptıklarını icra etmeyi öğrendi ya da şöyle söylemek daha doğru olacak: Son bulgular, katil balinaların birbirine teknelere saldırmayı öğrettiğini ortaya koyuyor.
Cebelitarık Boğazı’nda yaklaşık son 3 yıldır artan balina saldırılarını inceleyen araştırmacılar, özellikle bir dişi balinanın sürünün diğer üyelerine boğazda seyreden gemilere saldırmayı öğrettiğini fark etti.
Araştırmacıların Gladis ismini verdiği katil balina, Cebelitarık Boğazı’nda teknelere saldırıyor. Gladis şu ana kadar 2 tane tekneyi batırdı, 2020’den bu yana balinalar tarafından batırılan tekne sayısı ise 3. Araştırmacılar, Gladis’in teknelerle yaşadığı temaslarda ya da kaçak balıkçıların ağlarına takıldığında travmatize olduğu ve intikam almak istediği kanaatinde. Gladis’in saldırıları, bölgedeki diğer katil balinalar tarafından taklit ediliyor. Gladis, adeta genç balinalara “gemi batırma sanatının inceliklerini” öğretiyor.
‘6 Tane Birden Saldırdı ‘
58 yaşındaki Janet Morris ve Stephen Bidwell, Fas’ın Tanca şehri açıklarında 2 Mayıs’ta yaptıkları seferde, 6 balinanın Bavaria 46 isimli yatlarının gövdesine kuvvetlice vurduğunu belirtiyor.
Balinaların bağırışlarını duyduklarında alt güvertede olduklarını söyleyen çift, dehşete kapıldıklarını dile getiriyor. Bidwell, saldırının yaklaşık bir saat sürdüğünü ve bu süre boyunca kendisine sürekli 22 ton ağırlığında çelikten yapılmış bir gemide olduklarını hatırlattığını belirtiyor ve ekliyor: “Fakat 3’ünün aynı anda vurduğunu ve hızlıca suyun üstüne çıktığını görmek korku vericiydi.”
Daha büyük bir dişinin (Gladis), sürekli etrafta olduğunu ve diğerlerine yol gösterdiğini ifade eden Bidwell, bir noktada onunla göz göze gelmek zorunda olduğunu kabul ettiğini, doğanın gücü karşısında dehşete düştüğünü de söylüyor.
Bidwell’in başına gelen olaydan 2 gün sonra da İspanya açıklarında 3 katil balina başka bir yata saldırdı ve geminin batmasına neden oldu. Geminin kaptanı Werner Schaufelberger, iki küçük katil balinanın, yanlarındaki yetişkin katil balinanın tekniklerini taklit ettiğinin altını çizen Schaufelberger, küçüklerin arkadan dümeni sallarken, büyük olanın da defalarca geri geri gidip yandan tüm gücüyle tekneye çarptığını söylüyor. İspanya Sahil Güvenliği mürettebatı kurtardı ancak Schaufelberger’ın teknesi limana yanaştıktan sonra battı.
Balinaların sosyal canlılar olduğu ve birbirine bir şeyler öğretebildiği biliniyor. Seyrüsefer Birliği (CA), Cebelitarık Boğazı’ndan İber Yarımadası’nın kuzeyi ve güneyine kadar olan bölgede 2020’den bu yana katil balina popülasyonunda yeni davranış şekilleri görüldüğünü açıkladı.
Küçük yatlara yönelik saldırıların önce genç katil balinalar arasında başladığına fakat zamanla popülasyonun diğer üyelerinde de görüldüğüne işaret edilen açıklamada, birliğin 2022’de elde ettiği verilere göre bahse konu bölgede seyreden yatların yüzde 73’ünün balinalarla temas yaşadıklarını bildirdiğine ve bunların yüzde 25’inin de hasar rapor ettiğine vurgu yapıldı.
Açıklamada, 3 yıldır yürütülen çalışmalara rağmen 50’den az nüfuslu sürülerde yaklaşık 15 balinanın bu tür davranış sergilediğine ve katil balinaların bu davranışlarının ardında tam olarak ne yattığına dair kesin bir bilgiye ulaşılamadığına dikkat çekildi.
Diğer yandan, Portekiz Aveiro Üniversitesi’nden biyolog ve Atlantic Orca çalışma grubunun temsilcisi Alfredo Lopez Fernandez, gemiyle fiziksel temas davranışını travmatize olan katil balinanın başlattığına işaret ediyor. Yaşadığı bir acının Gladis’i teknelere karşı agresifleştirdiğinin altını çizen Fernandez, bu davranışın da diğer katil balinalar tarafından taklit edildiğini kaydediyor.
Bir yanıt bırakın