Keşiş (Hermit crab) Yengeçleri, karınları yumuşak olan pek çok yengeç türünden sadece biridir. Hermit ismi Türkçe karşılığı Keşiş, münzevi, inzivaya çekilmek anlamlarına gelen bir ön ektir. Bu yengeç türüne verilen bu ön ad aslında tamda bu anlama geldiği için verilmiştir. Yengeç olmalarına rağmen, türlerinden çok ıstakozlarla akrabadırlar. Diğerleri gibi sert bir kabukları yoktur, ancak vücutlarını korumaya yarayan bir kabukları vardır. Bu yengeçler hayatlarını doğdukları formda devam ettiremezler. Vücutları yumuşak ve kıvrık (deniz kabuğunu kavradığı) arka kısmı kaslı bir yapıya sahiptir ön kısmı, kabuğun dışında görebildiğimiz kısımdır. Bu kısım sert bir dış iskeletle kaplıyken, karnı ve tüm arka kısmı çok daha yumuşaktır. Keşiş yengeci ürktüğünde kabuğa girmek için karnındaki kaslı doku ile kendini kabuğun içine çektiğini gözlemleriz. Kendini tehlikede hissettiğinde, saldırganın kabuğuna girip en zayıf kısmına saldırmaması için bacaklarını ve kıskaçlarını kullanır. Genellikle kırmızımsı veya kahverengi renktedir. Bu, yaşadıkları ortama ve yengecin kaç yaşında olduğuna bağlıdır, turuncu, parlak kırmızı, grimsi kahverengi vb. renkler arasında farklılık göstermeleridir. Deka pod ailesine ait bir kabukludur ve Dünya çapında bu yengeçlerin yaklaşık beş yüz türü vardır. Çoğu keşiş yengeci suda yaşasa da, karada yaşayan bazı türler de bulunmaktadır. İlk iki ayağın öne çıktığı, kıskaçlı olan on ayağı vardır. Sağ, soldan daha büyüktür ve her ikisinin de pürüzlü.dikenli ve tüylü bir yüzeye sahiptir, sonraki dört çift bacak yürümek için, geri kalanı ise tutunmak ve kabuğun içinde kalmak için kullanılır. Etrafındaki her şeyi hissedebilmek ve çevreyi seçebilmek için kullandığı antene benzer iki yapısı vardır. Avcılardan kaçmak ve güneşin kavurucu sıcaklığından kendilerini korumak için sırtlarında sonradan ekledikleri ve ömür boyu yaşamak zorunda oldukları bir evleri vardır. Keşiş yengeçleri, yumurtadan çıktıkları andan itibaren sürekli kendilerine yeni bir ev arama işine koyulurlar. Bedenleri zamanla büyüdüğü için bulunduğu ev onlara küçük gelmektedir ve her yeni büyüme atağında yeni bir eve geçmeleri gerekmektedir. Sırtlarında taşıdıkları bu malzemeye ‘EV’ demek, evet daha doğru çünkü bu yani herhangi bir obje, deniz kabuğu yada plastik bir malzeme bile olabilir. Onlar için önemli olan tek nokta korunabilecekleri bir özellikte olması, tabi vücutlarının sığdığı ölçüde. Genellikle terk edilmiş deniz kabukları bu sevimli canlılar için olağan üstü doğal ve geri dönüşümü olan bir tercihtir.Bu hayvanla ilgili ilginç olan şey, büyüdükçe kendilerini korumak için deniz salyangozlarının boş kabuğunu almalarıdır. Hayatı, geliştikçe ve onun için çok küçük hale geldikçe daha rahat evler aramaktan ibarettir.Su altında oldukça çok sık rastlanan bu tür pek çok kişi tarafından hala tanınmamaktadır.
Keşiş yengeçleri, su altı eko sistemi için çok önemli bir canlıdır. Leşçil Hermit Yengeçleri; denizleri, sahilleri bulunduğu ormanlık alanı temizleyerek besinlerin dönüşümüne destek olurken, toprağın havalanması , gübrelenmesi ve tohumların dağılmasına yardımcı olurlar. Pek çok deniz canlısının da besini konumundadır.
Bir keşiş yengeci bedeni büyüdüğünde etrafta kendine uygun yeni bir kabuk arayışına girmektedir. Etrafta kendilerine en uygun kabuğu bulana kadar sürekli dolaşırlar. Bunu yaparken bazı sürüler ilginç görüntüler sergileyebilmektedir. topluluk halinde bulunan bir grup yengeç boy sırasına girerek önündeki yengecin yeni kabuğunu denemesini bekler ve ardından boşalan kabuğa kendi girer. Bu en son yengece kadar centilmence devam etmektedir.
Yeni kabuğa yerleşen keşiş yengeci öldüğünde kabuğun boşaldığını haber vermek için etrafa sadece kendi türüne özgü olan kimyasal bir sinyal yollar. Bu sayede yeni bir yuva arayan yengeç’in işini kolaylaştırır.
Bu aşamada en çok bilinçlendirilmesi gereken konu denizde bulunan bizim için süs objesi olan deniz kabuklarının aslında bazı canlılar için ne kadar hayati bir konumda olduklarıdır.
Keşiş yengeçlerinin bu ilginç özellikleri hala bilim insanları tarafından araştırılmaya devam etmektedir. Araştırmalar bu canlıların günümüzde nesillerinin tehlikede olduğuna işaret etmektedir. Bu araştırma denizlerdeki plastik atıklarına dikkate çekmektedir. Keşiş yengeçlerinin kendilerine uygun bir ev arama süreçlerinde deniz kabuklarının kontrolsüzce ticari amaçla toplanması sebebiyle kendilerine plastik atıkları kabuk olarak seçmesi onlara büyük tehlike arz etmektedir. Yengeçler içine girdikten sonra çıkmalarını engelleyen plastik kaplarda kapana sıkışmaktadır. Bu kapan içinde ölen yengeç salgıladıkları kimyasal uyarılarla aynı kaba diğer yengeçleri de davet etmektedir. Bu durum ardı sıra gelen zincirleme ölüm reaksiyonunu tetiklemektedir. Araştırma keşiş yengeçlerinin bu durum karşısında nasılda kitlesel olarak neslini tehdit ettiğini gösterirken, biz insanların doğal eko sistemi bozduğunu da açıkça vurgulamaktadır.
Saki Uğurlu
Bir yanıt bırakın